Jaćwieski Festyn Archeologiczny Szwajcaria 2025 – program wydarzenia

Jaćwieski Festyn Archeologiczny Szwajcaria 2025 odbędzie się w dniach 26–27 września na terenie rezerwatu „Cmentarzysko Jaćwingów” na północnych przedmieściach Suwałk. Organizatorzy zaplanowali wydarzenie w piątek w godzinach 9.00–17.00 oraz w sobotę w godzinach 11.00–18.00. To największa impreza archeologiczno-historyczna w północno-wschodniej Polsce, która co roku przyciąga liczne grono uczestników.

W tym roku festyn zyska szczególny wymiar, ponieważ zostanie oficjalnie zainaugurowana budowa Jaćwieskiego Centrum Archeologicznego w Szwajcarii. Realizacja inwestycji możliwa jest dzięki dofinansowaniu Unii Europejskiej w ramach programu Interreg, projekt LTPL00455 „The Mysterious Land of the Yotvingian Tribe”. Centrum ma stać się miejscem dokumentowania i popularyzacji dziedzictwa kulturowego dawnych Jaćwingów.

Program festynu opiera się na archeologii eksperymentalnej. Jej celem jest odtwarzanie i prezentowanie dawnych rzemiosł oraz elementów życia codziennego w pradziejach i wczesnym średniowieczu. Pod okiem specjalistów odwiedzający będą mogli nie tylko obserwować, lecz także samodzielnie spróbować pracy dawnych rzemieślników i wojów. Pokazy przygotowali doświadczeni badacze i rekonstruktorzy, reprezentujący różne dziedziny nauki i rzemiosła.

Na uczestników czekają warsztaty i rekonstrukcje obejmujące m.in. garncarstwo, wypał ceramiki, jubilerstwo, bursztyniarstwo, wytwarzanie paciorków szklanych, obróbkę drewna i kory, tkactwo tabliczkowe, hafciarstwo, dawne skórnictwo, metalurgię i odlewnictwo. Zostaną zaprezentowane także tradycyjne techniki farbiarskie, bębniarstwo, starożytne rybołówstwo oraz kuchnia wczesnośredniowieczna i starolitewska. W części militarnej przewidziano pokazy broni miotanej, strzelania z łuku i rzutu oszczepem, a także prezentację uzbrojenia i strojów wojów. Zainteresowani będą mogli wziąć udział w wycieczkach na cmentarzysko kurhanowe, prowadzonych przez archeologa.

Nowością w programie będzie występ Teatru tańca historycznego „Sarabanda” Anny Korbolewskiej. Zespół zaprezentuje spektakl „Quisque suae fortunae faber / Jesteś kowalem swojego losu” połączony z warsztatami tańców XV-wiecznych, w których udział będzie mogła wziąć publiczność. Wydarzenie zostanie zaprezentowane dwukrotnie pierwszego dnia festynu.

Nie zabraknie także stałych punktów programu. Tradycyjnie odbędzie się Turniej Wojów o Skarb Skomanda oraz turniej łuczniczy z nagrodami, dostępny zarówno dla rekonstruktorów, jak i dla publiczności. Atrakcje festynu zostały przygotowane z myślą o uczestnikach indywidualnych, rodzinach oraz grupach szkolnych. Organizatorzy we współpracy z Miastem Suwałki zapewnią bezpłatny transport autobusowy dla szkół i gości indywidualnych. Udział w wydarzeniu został objęty rekomendacją Prezydenta Suwałk.

Harmonogram Festynu Archeologicznego – Szwajcaria 2025

Piątek, 26 września 2025 r.

• 9:00 – rozpoczęcie imprezy, pokazy archeologii eksperymentalnej
• 9:30 – powitanie gości, prezentacja organizatorów imprezy, wykonawców oraz sponsorów
• 11:00 – spektakl taneczno-kostiumowy “Quisque suae fortunae faber / Jesteś kowalem swojego losu”, połączony z warsztatami tańców z XV wieku dla publiczności, w wykonaniu Teatru tańca historycznego “Sarabanda” Anny Korbolewskiej
• 12:00 – pokazy walk wojów
• 13:00 – spektakl taneczno-kostiumowy “Quisque suae fortunae faber / Jesteś kowalem swojego losu”, połączony z warsztatami tańców z XV wieku dla publiczności, w wykonaniu Teatru tańca historycznego “Sarabanda” Anny Korbolewskiej
• 14:00 – pokazy walk wojów
• 15:00 – podróż po stoiskach archeologii eksperymentalnej, z komentarzami wykonawców
• 16:00 – otwarcie jamy dziegciarskiej, pogadanka o dziegciu i smole
  w pradziejach
• 17:00 – zakończenie pierwszego pokazów

Sobota, 27 września 2025 r.

• 11:00 – rozpoczęcie imprezy, pokazy archeologii eksperymentalnej
• 11:30 – prezentacja wykonawców pokazów, z ciekawymi komentarzami
• 12:00 – Turniej Wojów o Skarb Skomanda
• 13:00 – turniej łuczniczy dla wojów
• 13:30 – pogadanka „Kuchnia starożytnej i średniowiecznej Litwy”, przygotowana przez Klub Archeologii Eksperymentalnej „Pajauta”
• 14:00 – turniej łuczniczy dla dzieci (do 14 lat)
• 14:30 – Nie od razu Jaćwieskie Centrum Archeologiczne zbudowano – przedstawienie projektu budowy parku archeologicznego w suwalskiej Szwajcarii, którą inauguruje bieżąca impreza
• 15:00 – turniej łuczniczy dla młodzieży i dorosłych (od 15 lat)
• 16:00 – wręczenie nagród w turniejach strzeleckich i Turnieju Wojów o Skarb Skomanda
• 16:30 – otwarcie pieca do wypału ceramiki, pogadanka o technice wyrobu naczyń glinianych
• 17:00 – występ ludowego zespołu tanecznego „Rta” z Centrum Młodzieży w Alytus (zorganizowany przez partnerów projektu – naszych przyjaciół z Litwy)
• 17:45 – poczęstunek dzikiem pieczonym na rożnie – dla wszystkich uczestników imprezy
• 18:00 – zakończenie festynu

Wstęp wolny, udział we wszystkich atrakcjach bezpłatny (nie dotyczy zakupu pamiątek i gastronomii).

Festyn Archeologiczny Szwajcaria 2025 – jak dojechać?

Rezerwat Cmentarzysko Jaćwingów w Szwajcarii leży 7 km na północ od centrum Suwałk, przy drodze E-8 w kierunku Budziska. Można tam dotrzeć pieszo, rowerem, komunikacją miejską lub specjalnymi bezpłatnymi autobusami oznakowanymi „Festyn Archeologiczny” (rozkład na stronie PGK). W pobliżu dostępne są oznakowane parkingi dla samochodów, a autokary po wysadzeniu pasażerów powinny odjechać na parkingi w Suwałkach lub Jasionowie.