środa, 19 lutego 2025

Muzea Suwałki

Muzea w Suwałkach – przewodnik

Suwałki, jedno z najpiękniejszych miast północno-wschodniej Polski, to nie tylko malownicze krajobrazy i wyjątkowa przyroda, ale także bogata oferta kulturalna. Miasto może poszczycić się muzeami, które zachwycają zarówno miłośników historii, sztuki, jak i literatury.

W poniższym artykule znajdziesz szczegółową listę suwalskich muzeów, wraz z ich adresami, danymi kontaktowymi oraz opisem oferty. To przewodnik dla każdego, kto chce odkryć wyjątkowe dziedzictwo kulturowe regionu i poznać jego najważniejsze instytucje.

Muzeum Okręgowe w Suwałkach

Dane adresowe

ul. T. Kościuszki 81
16-400 Suwałki

(87) 566-57-50

Dział sztuki

Kustosz: Eliza Ptaszyńska

Dział Sztuki muzeum gromadzi przede wszystkim polskie malarstwo XIX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Alfreda Wierusza-Kowalskiego, najwybitniejszego malarza z Suwałk. Kolekcja obejmuje obrazy, szkice i rysunki artysty oraz dzieła innych polskich malarzy związanych z Monachium, takich jak Józef Brandt, Józef Chełmoński czy Władysław Czachórski.

Zbiory obejmują także dzieła artystów krakowskich, międzywojennych i związanych z Wilnem, a także cenne archiwalia – listy, fotografie i dokumenty monachijskiego środowiska artystycznego. Wyjątkowym elementem kolekcji jest oryginalne wyposażenie pracowni Wierusza-Kowalskiego, w tym sztalugi, meble i instrumenty muzyczne.

Stałe wystawy:

  • „Życie i twórczość Alfreda Wierusza-Kowalskiego”
  • „Polskie malarstwo monachijskie”

Dział Sztuki wzbogaca swoje zbiory o rzeźby, ceramikę i meble, wykorzystywane na ekspozycjach czasowych. To unikalna kolekcja ukazująca dziedzictwo artystyczne Suwalszczyzny i Polski.

Dział archeologii

Kierownik działu: mgr Jerzy Siemaszko, starszy kustosz.
Pracownicy: mgr Renata Maskowicz-Sikorowska, dokumentalista.
Działalność naukowo-badawczą wspiera mgr Jerzy Brzozowski, dyrektor muzeum.

Dział Archeologii specjalizuje się w badaniach epoki kamienia w północno-wschodniej Europie oraz archeologii Bałtów Zachodnich. Dzięki intensywnym pracom odkryto m.in. obozowiska kultur kundajskiej i ahrensburskiej oraz bogate zbiory narzędzi krzemiennych, organicznych i groby łowców. Kolekcja liczy ponad 60 000 zabytków.

Muzeum posiada unikalne eksponaty z wykopalisk, takich jak cmentarzyska kurhanowe w Szwajcarii koło Suwałk czy Bilwinowie. Zbiory liczą ponad 70 000 obiektów archeologicznych, z czego najciekawsze prezentowane są na wystawie „Pradzieje Suwalszczyzny i wschodnich Mazur”.

Dział aktywnie uczestniczy w ochronie dziedzictwa archeologicznego, współpracując z instytucjami naukowymi i konserwatorskimi. Od 25 lat prowadzi Klub Archeologiczny oraz Bractwo Jaćwingów, organizując lekcje, prelekcje i festyny archeologiczne. Popularyzacja archeologii odbywa się również poprzez publikacje, wykłady i współpracę z mediami.

Dział etnografii

Prowadzący dział: dr Krzysztof Snarski, kustosz dyplomowany.

Dział Etnografii gromadzi i opracowuje eksponaty związane z tradycyjną kulturą wsi Suwalszczyzny i Mazur. Zbiory liczą około 2200 obiektów, w tym sprzęty gospodarskie, narzędzia rzemieślnicze, tkaniny, ubiory oraz dzieła sztuki ludowej. Część kolekcji związanej z Mazurami znajduje się w depozycie w Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie i Muzeum Michała Kajki w Ogródku.

Dział organizuje wystawy czasowe, takie jak „Len w tradycyjnej kulturze ludowej” czy „Sztuka Czarnej Afryki”. Prowadzi również badania naukowe, obejmujące m.in. litewskie stroje, tradycyjne budownictwo i zwyczaje doroczne. Od 2007 roku szczególną uwagę poświęca kulturze Staroobrzędowców.

W ramach edukacji i promocji tradycji regionalnych dział organizuje lekcje muzealne, np. „Rok obrzędowy na Suwalszczyźnie”, oraz imprezy etnograficzne, takie jak „Spotkania z kolędą” i „Allelujki”. Wyniki badań są publikowane w specjalistycznych wydawnictwach.

Dział historii

Prowadzący dział: dr Krzysztof Skłodowski, kustosz dyplomowany.

Dział Historii dokumentuje historię Suwałk i Suwalszczyzny, gromadząc ponad 3000 muzealiów, w tym archiwalia, fotografie, mapy, publikacje, pamiątki wybitnych suwalczan oraz militaria. Wśród unikatowych eksponatów znajdują się m.in. listy Alfreda Wierusza-Kowalskiego, sztandar Okręgu Suwalskiego POW oraz popiersie płk Jana Kozietulskiego.

Dział prowadzi badania naukowe i popularyzuje historię regionu poprzez wystawy czasowe, publikacje oraz sesje naukowe. Do najważniejszych wystaw należą m.in.: Pułkownik pilot Witold Urbanowicz (1995), 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich (2001–2002), czy Na lewym brzegu Niemna (2005).

Od pięciu lat organizuje Piknik Kawaleryjski – Dni Kawaleryjskie w Suwałkach, nawiązujący do wojskowej tradycji miasta. Wydaje także publikacje, albumy oraz reedycje starych pocztówek, promując dziedzictwo Suwalszczyzny.

Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach

Dane adresowe

Oddział Muzeum Okręgowego w Suwałkach
ul. T. Kościuszki 31, 16-400 Suwałki

(87) 566-41-33
(87) 566-41-34

Wystawa stała „Pieśń o domu”

Wystawa, otwarta 19 sierpnia 2022 r., znajduje się w Muzeum i składa się z 11 scen, które łączą artefakty, nowoczesne multimedia, instalacje i narrację inspirowaną wspomnieniami Marii Konopnickiej. Perspektywa poetki ukazuje jej życie jako mozaikę emocji, marzeń i światopoglądów, skłaniając zwiedzających do refleksji.

Sceny wystawy „Pieśń o domu”

  • Fantomy: Konopnicka w Żarnowcu wspomina przyjaciół, rodzinę i trudne relacje, izolując się od świata.
  • Skaner pamięci: Obrazy dzieciństwa przeplatają się ze snami i wspomnieniami, które widz musi sam zinterpretować.
  • Dom cichy: Po śmierci matki życie Marii w Kaliszu staje się surowe i uporządkowane, choć książki i zabawa z rodzeństwem przynoszą ukojenie.
  • Euforia: Pierwszy sukces literacki dzięki pochwałom Sienkiewicza daje impuls do dalszego pisania.
  • Pierwsza ucieczka: Maria opuszcza Gusina, szukając w Warszawie spełnienia i możliwości twórczych.
  • Tryumfy: Początkowe sukcesy w Warszawie odsłaniają pustkę salonów, ale Maria zdobywa uznanie i dostrzega społeczne problemy miasta.
  • W biegu: Zmagania z codziennością i konflikty z córkami, zwłaszcza z Heleną, napędzają jej pragnienie ucieczki.
  • Klatka: Relacja z Heleną pełna bólu i napięć staje się ciężarem nie do zniesienia dla obu stron.
  • Wobec skrzywdzonych: Maria angażuje się w pomoc społeczną, dostrzegając cierpienie w Warszawie.
  • Pieśń buntu: Wydarzenia we Wrześni w 1901 r. inspirują ją do obrony polskich dzieci i nagłaśniania ich sprawy w Europie.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską i Miasto Suwałki.