Dane adresowe
ul. T. Kościuszki 81
16-400 Suwałki
(87) 566-57-50
Dział sztuki
Kustosz: Eliza Ptaszyńska
Dział Sztuki muzeum gromadzi przede wszystkim polskie malarstwo XIX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Alfreda Wierusza-Kowalskiego, najwybitniejszego malarza z Suwałk. Kolekcja obejmuje obrazy, szkice i rysunki artysty oraz dzieła innych polskich malarzy związanych z Monachium, takich jak Józef Brandt, Józef Chełmoński czy Władysław Czachórski.
Zbiory obejmują także dzieła artystów krakowskich, międzywojennych i związanych z Wilnem, a także cenne archiwalia – listy, fotografie i dokumenty monachijskiego środowiska artystycznego. Wyjątkowym elementem kolekcji jest oryginalne wyposażenie pracowni Wierusza-Kowalskiego, w tym sztalugi, meble i instrumenty muzyczne.
Stałe wystawy:
- „Życie i twórczość Alfreda Wierusza-Kowalskiego”
- „Polskie malarstwo monachijskie”
Dział Sztuki wzbogaca swoje zbiory o rzeźby, ceramikę i meble, wykorzystywane na ekspozycjach czasowych. To unikalna kolekcja ukazująca dziedzictwo artystyczne Suwalszczyzny i Polski.
Dział archeologii
Kierownik działu: mgr Jerzy Siemaszko, starszy kustosz.
Pracownicy: mgr Renata Maskowicz-Sikorowska, dokumentalista.
Działalność naukowo-badawczą wspiera mgr Jerzy Brzozowski, dyrektor muzeum.
Dział Archeologii specjalizuje się w badaniach epoki kamienia w północno-wschodniej Europie oraz archeologii Bałtów Zachodnich. Dzięki intensywnym pracom odkryto m.in. obozowiska kultur kundajskiej i ahrensburskiej oraz bogate zbiory narzędzi krzemiennych, organicznych i groby łowców. Kolekcja liczy ponad 60 000 zabytków.
Muzeum posiada unikalne eksponaty z wykopalisk, takich jak cmentarzyska kurhanowe w Szwajcarii koło Suwałk czy Bilwinowie. Zbiory liczą ponad 70 000 obiektów archeologicznych, z czego najciekawsze prezentowane są na wystawie „Pradzieje Suwalszczyzny i wschodnich Mazur”.
Dział aktywnie uczestniczy w ochronie dziedzictwa archeologicznego, współpracując z instytucjami naukowymi i konserwatorskimi. Od 25 lat prowadzi Klub Archeologiczny oraz Bractwo Jaćwingów, organizując lekcje, prelekcje i festyny archeologiczne. Popularyzacja archeologii odbywa się również poprzez publikacje, wykłady i współpracę z mediami.
Dział etnografii
Prowadzący dział: dr Krzysztof Snarski, kustosz dyplomowany.
Dział Etnografii gromadzi i opracowuje eksponaty związane z tradycyjną kulturą wsi Suwalszczyzny i Mazur. Zbiory liczą około 2200 obiektów, w tym sprzęty gospodarskie, narzędzia rzemieślnicze, tkaniny, ubiory oraz dzieła sztuki ludowej. Część kolekcji związanej z Mazurami znajduje się w depozycie w Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie i Muzeum Michała Kajki w Ogródku.
Dział organizuje wystawy czasowe, takie jak „Len w tradycyjnej kulturze ludowej” czy „Sztuka Czarnej Afryki”. Prowadzi również badania naukowe, obejmujące m.in. litewskie stroje, tradycyjne budownictwo i zwyczaje doroczne. Od 2007 roku szczególną uwagę poświęca kulturze Staroobrzędowców.
W ramach edukacji i promocji tradycji regionalnych dział organizuje lekcje muzealne, np. „Rok obrzędowy na Suwalszczyźnie”, oraz imprezy etnograficzne, takie jak „Spotkania z kolędą” i „Allelujki”. Wyniki badań są publikowane w specjalistycznych wydawnictwach.
Dział historii
Prowadzący dział: dr Krzysztof Skłodowski, kustosz dyplomowany.
Dział Historii dokumentuje historię Suwałk i Suwalszczyzny, gromadząc ponad 3000 muzealiów, w tym archiwalia, fotografie, mapy, publikacje, pamiątki wybitnych suwalczan oraz militaria. Wśród unikatowych eksponatów znajdują się m.in. listy Alfreda Wierusza-Kowalskiego, sztandar Okręgu Suwalskiego POW oraz popiersie płk Jana Kozietulskiego.
Dział prowadzi badania naukowe i popularyzuje historię regionu poprzez wystawy czasowe, publikacje oraz sesje naukowe. Do najważniejszych wystaw należą m.in.: Pułkownik pilot Witold Urbanowicz (1995), 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich (2001–2002), czy Na lewym brzegu Niemna (2005).
Od pięciu lat organizuje Piknik Kawaleryjski – Dni Kawaleryjskie w Suwałkach, nawiązujący do wojskowej tradycji miasta. Wydaje także publikacje, albumy oraz reedycje starych pocztówek, promując dziedzictwo Suwalszczyzny.