Projekt badawczy VIP 2030, finansowany przez Agencję Badań Medycznych, analizuje skalę wielochorobowości w Polsce. W badaniu weźmie udział około 5000 osób z całego kraju, w tym mieszkańcy naszego regionu. Wyniki mają pomóc w opracowaniu skutecznych działań profilaktycznych i zdrowotnych. Wielochorobowość dotyka już co czwartego młodego dorosłego i ponad 80% osób w wieku 50–64 lata.
Czym jest projekt VIP 2030 i jaki ma cel?
Projekt badawczy VIP 2030 to ogólnopolska inicjatywa naukowa finansowana przez Agencję Badań Medycznych, której celem jest analiza skali i przyczyn wielochorobowości w Polsce. Badanie ma charakter populacyjny i obejmie łącznie około 5000 mieszkańców w wieku od 15 do 69 lat, reprezentujących wszystkie województwa. Zespół naukowców z trzech uczelni – Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu i Uniwersytetu Kaliskiego – planuje na podstawie zebranych danych stworzyć kompleksową bazę wiedzy o stanie zdrowia Polaków, która pozwoli lepiej zrozumieć powiązania między chorobami przewlekłymi a stylem życia i czynnikami środowiskowymi.
Wielochorobowość – narastający problem zdrowotny w Polsce
Wielochorobowość, czyli jednoczesne występowanie dwóch lub więcej chorób przewlekłych u tej samej osoby, staje się jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych współczesnej medycyny. Dane z wstępnych analiz projektu VIP 2030 wskazują, że już 25% młodych dorosłych w wieku 20–34 lata cierpi na co najmniej dwie choroby przewlekłe. W grupie wiekowej 50–64 lata problem dotyczy aż 86% społeczeństwa, a co dziesiąta osoba w tym wieku zmaga się z pięcioma różnymi schorzeniami. Choroby przewlekłe odpowiadają za ponad 90% zgonów w krajach rozwiniętych, wpływając nie tylko na długość, ale także na jakość życia pacjentów. Badacze podkreślają, że problem ten coraz częściej dotyczy także osób młodych i w średnim wieku.
Jakie choroby będą analizowane w projekcie VIP 2030?
Zespół badawczy przeprowadzi analizę ponad 40 najczęściej występujących chorób przewlekłych w Polsce. Wśród nich znajdą się m.in. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, hipercholesterolemia, choroba wieńcowa, astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc, otyłość, choroby zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa oraz nowotwory. Włączenie tak szerokiego zakresu jednostek chorobowych ma umożliwić kompleksową ocenę współwystępowania schorzeń i ich wpływu na funkcjonowanie organizmu. Projekt zakłada także ocenę czynników ryzyka oraz nawyków zdrowotnych, które mogą przyczyniać się do rozwoju wielochorobowości.
Obserwujemy niestety rosnącą częstość wielochorobowości we wszystkich grupach wiekowych. To nie jest już problem tylko seniorów – coraz częściej dotyka kobiet i mężczyzn w wieku średnim, a w sporadycznych przypadkach nawet osób młodych – ostrzega prof. dr. hab. n. med. Wojciech Drygas, lider merytoryczny projektu VIP 2030.
Badania VIP 2030 w naszym regionie – jak będą przebiegały?
W ramach projektu VIP 2030 badania zostaną przeprowadzone również w naszym regionie. Uczestnicy zostaną wylosowani z ogólnopolskiej bazy adresowej TERYT prowadzonej przez Główny Urząd Statystyczny. Wykwalifikowani ankieterzy z firm badawczych Research Collective i Kantar odwiedzą wybrane gospodarstwa domowe, wręczą zaproszenia do udziału i przeprowadzą wstępny wywiad zdrowotny. Osoby, które wyrażą zgodę na udział, zostaną zaproszone do wykonania bezpłatnych badań diagnostycznych obejmujących m.in. pomiary biochemiczne, testy czynnościowe i ocenę stanu zdrowia. Każdy uczestnik otrzyma indywidualne wyniki i zalecenia zdrowotne, które mogą pomóc w wczesnym wykrywaniu chorób i planowaniu profilaktyki.
Jakie badania obejmuje projekt VIP 2030?
Uczestnicy badania zostaną objęci szerokim zakresem diagnostyki, obejmującym m.in. oznaczenie stężenia hsCRP, kreatyniny, poziomu insuliny, hemoglobiny glikowanej, hormonów tarczycy oraz witamin D3 i B12. W projekcie zaplanowano również testy oceniające funkcje fizyczne i tzw. zespół słabości, obejmujący utratę masy ciała, obniżoną siłę mięśniową i spowolnienie ruchów. Jak wskazują badacze, objawy te często pozostają nierozpoznane, mimo że mogą znacząco zwiększać ryzyko upadków, hospitalizacji i pogorszenia ogólnego stanu zdrowia. Badania mają charakter profilaktyczny i edukacyjny – ich celem jest zwiększenie świadomości zdrowotnej oraz umożliwienie szybszego reagowania na pierwsze sygnały chorób przewlekłych.
Wszyscy wiemy jakie znaczenie dla naszego zdrowia ma zapobieganie chorobom, regularna kontrola własnego zdrowia, wykonywanie nowoczesnych badań diagnostycznych. W wielu przypadkach badania profilaktyczne pozwalają na wczesne rozpoznanie poważnej choroby i szybkie wdrożenie skutecznego leczenia – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Arkadiusz Niklas z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Kto stoi za projektem VIP 2030?
Za realizację projektu odpowiada konsorcjum trzech uczelni medycznych z wieloletnim doświadczeniem w badaniach populacyjnych. Zespół pod kierownictwem prof. dr. hab. n. med. Wojciecha Drygasa współpracuje z prof. Arkadiuszem Niklasem z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu oraz prof. Magdaleną Kwaśniewską z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W skład zespołu wchodzą również eksperci z Uniwersytetu Kaliskiego. Badania laboratoryjne realizuje firma Diagnostyka. Zespół prof. Drygasa ma na koncie projekty o zasięgu krajowym i międzynarodowym, m.in. WOBASZ i Natpol 2011, których wyniki publikowano w prestiżowych czasopismach naukowych, takich jak The Lancet czy British Medical Journal.
Jakie znaczenie ma projekt VIP 2030 dla zdrowia publicznego?
VIP 2030 to jedno z najważniejszych badań epidemiologicznych w Europie, które ma dostarczyć rzetelnych danych do opracowania krajowych i regionalnych programów zdrowotnych. Wyniki projektu pozwolą lepiej określić, które czynniki najbardziej sprzyjają rozwojowi wielochorobowości i jak można im przeciwdziałać.
Będzie to z pewnością jedno z nielicznych tego typu badań na świecie, a jego wyniki będą miały istotne znaczenie dla kształtowania programów polityki zdrowotnej i ograniczenia skutków zdrowotnych i ekonomicznych wielochorobowości w Polsce i innych krajach europejskich – podkreśla główny badacz.
Badanie ma trwać do 2030 roku, a jego rezultaty będą stanowiły podstawę do tworzenia strategii prewencyjnych, edukacyjnych i leczniczych w zakresie chorób przewlekłych. Eksperci liczą, że dzięki temu możliwe będzie skuteczniejsze planowanie polityki zdrowotnej i poprawa jakości życia mieszkańców Polski.