Analiza decyzji dotyczących gospodarki leśnej w Suwalskim Parku Krajobrazowym
Suwalski Park Krajobrazowy (SPK), najstarszy park krajobrazowy w Polsce, został utworzony w 1976 roku w celu ochrony unikalnego krajobrazu młodoglacjalnego. Jednak obecnie plany intensywnej wycinki leśnej na jego obszarze budzą poważne kontrowersje i rodzą pytania o motywy i konsekwencje tych działań.
Wycinka na terenie SPK – dane historyczne – timelapse
Skala i konsekwencje wyrębu
Zgodnie z Planem Urządzania Lasu (PUL) Nadleśnictwa Suwałki na lata 2023-2033, znacząca część lasów w SPK została objęta planem cięć, w tym również obszary o wysokiej wartości przyrodniczej. Wśród nich znalazły się lasy otaczające Jezioro Hańcza – najgłębsze jezioro w Polsce i Europie niżowej, objęte ochroną rezerwatową od 1963 roku.
Według dokumentów SPK, wycinka w bezpośrednim sąsiedztwie Hańczy może doprowadzić do:
- degradacji strefy buforowej jeziora, co zwiększy spływ powierzchniowy i erozję stromych brzegów,
- zmiany chemizmu wód, co wpłynie na unikalne warunki wodne i może prowadzić do wzrostu trofii,
- utraty siedlisk dla chronionych gatunków ptaków, takich jak gągoł i tracz nurogęś, a także bielika polującego nad akwenem,
- degradacji bioróżnorodności, m.in. zniszczenia siedlisk dzięcioła czarnego (Dryocopus martius), wpisanego do II załącznika Dyrektywy Siedliskowej UE.
Obecnie prowadzone wyręby obejmują także inne cenne przyrodniczo tereny, np. las ochronny w Cisówku. Oficjalnie planowano tam cięcia w zakresie 50% drzewostanu, ale według świadków wycięto całość i spalono pozostałości drzew. Podobne działania prowadzone są w pododdziale 149a, gdzie planowana jest wycinka 30% drzew, co może prowadzić do degradacji mokradeł łączących jeziora Hańcza i Jaczno.
Konflikt na linii park – Lasy Państwowe
Suwalski Park Krajobrazowy w sierpniu 2024 roku przedstawił Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku swoje stanowisko, podkreślając konieczność ochrony najbardziej wartościowych przyrodniczo terenów. Wskazano konkretne wydzielenia leśne wymagające ochrony, ale propozycje te nie zostały uwzględnione w PUL. Co więcej, Ministerstwo Klimatu zwróciło się do parków krajobrazowych o wskazanie obszarów o wysokich wartościach przyrodniczych, jednak dane te zdają się być wykorzystywane nie do ochrony, lecz do planowania wycinek.
Skutki społeczne i turystyczne
Oprócz konsekwencji ekologicznych, masowa wycinka w SPK może negatywnie wpłynąć na turystykę. Szlaki piesze i rowerowe wiodące przez park prowadzą już obecnie przez tereny pozbawione lasów. Przykładem jest ścieżka edukacyjna „Polodowcową rynną jeziora Hańcza”, której unikalny charakter może zostać bezpowrotnie zniszczony przez wyrąb otaczających ją drzew.
Dodatkowo, nasilające się susze i zmiany klimatyczne mogą sprawić, że usunięcie drzew z otoczenia Hańczy przyczyni się do wzrostu temperatury wody, co może prowadzić do zakwitów toksycznych sinic i negatywnych zmian w ekosystemie akwenu.
Tło historyczne i geologiczne – czy bierzemy je pod uwagę?
Najnowsze odkrycia geologiczne wskazują, że około 15-17 tysięcy lat temu przez teren dzisiejszych Suwałk przeszła jedna z największych znanych powodzi w historii Ziemi, związana z topnieniem lądolodu. To właśnie ten kataklizm ukształtował dzisiejszy krajobraz regionu. Warto zastanowić się, czy obecne działania gospodarcze nie doprowadzą do trwałej destabilizacji środowiska ukształtowanego przez tysiąclecia.
Podsumowanie i pytania bez odpowiedzi
Obecna polityka gospodarki leśnej w Suwalskim Parku Krajobrazowym rodzi szereg pytań:
- Dlaczego Nadleśnictwo Suwałki ignoruje stanowisko SPK oraz społeczności lokalnej?
- Czy Ministerstwo Klimatu zamierza interweniować w sprawie ochrony cennych wydzieleń leśnych?
- Jakie będą długoterminowe skutki dla bioróżnorodności i ekosystemu jeziora Hańcza?
- Jakie są ekonomiczne motywy prowadzenia wyrębów na tak dużą skalę?
Fakty wskazują, że obecne działania Nadleśnictwa mogą doprowadzić do nieodwracalnych strat dla przyrody Suwalszczyzny. W świetle rosnących globalnych wyzwań klimatycznych i ekologicznych, warto zastanowić się, czy priorytetem powinna być eksploatacja surowca drzewnego, czy ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu.
Żądamy zatrzymania wycinki w Suwalskim Parku Krajobrazowym!
Wspólnie z mieszkańcami i miłośnikami Suwalskiego Parku Krajobrazowego żądamy wizji lokalnej z urzędnikami z RDOŚ w Białymstosku, Ministerstwa Klimatu, przedstawicielami Nadleśnictwa Suwałki, Parku Krajobrazowego i strony społecznej. Podpisz petycję.
Fot.: Łukasz Tyczkowski DroneUp.pl